Czym jest prokrastynacja?
Choć słowo “prokrastynacja” brzmi dość tajemniczo, z pewnością wiele osób doświadczyło już w swoim życiu tego zjawiska. Odnosi się ono bowiem do odkładania obowiązków i spraw na później. Wbrew pozorom wcale nie chodzi tu o lenistwo. Przyczyny prokrastynacji są znacznie bardziej złożone, mając w sobie odpowiednią motywację możemy jednak przywrócić swojemu życiu pożądaną równowagę.
Z czego wynika prokrastynacja?
Odkładanie obowiązków czy danego zadania na później często wywodzi się jeszcze z okresu dzieciństwa. Przeprowadzono liczne badania, które udowodniły, że dzieci autorytarnych rodziców, obarczone nadmierną odpowiedzialnością jeszcze w młodym wieku, są bardziej skłonne do prokrastynacji w życiu dorosłym. U podłoża prokrastynacji znajdziemy również brak wiary we własne możliwości, nadmierny stres w życiu codziennym oraz niski poziom motywacji.
Odwlekanie zadań może dotyczyć także perfekcjonistów. Jeśli dotychczas wszystkie obowiązki wykonywali oni idealnie, dając z siebie 200%, mogą bać się porażki w momencie, gdy na ich drodze pojawi się zadanie, któremu nie są w stanie sprostać. Przekładają więc jego realizację, co jedynie odwleka konfrontację z rzeczywistością.
Przykłady prokrastynacji w życiu codziennym
Specjaliści uważają, że główną przyczyną prokrastynacji jest 5 lęków:
przed sukcesem – boimy się, że osiągnięty sukces wywoła zazdrość u innych. Wolimy nie wyróżniać się z tłumu, aby nie doświadczyć negatywnych emocji i nie stracić znajomych
przed bezradnością – chcemy mieć wszystko pod kontrolą i udowodnić swoją niezależność, dlatego odkładamy w czasie mniej istotne dla nas obowiązki
przed intymnością – obawiamy się emocjonalnego zbliżenia z inną osobą, co może przejawiać się odwlekaniem randek w czasie lub permanentnym spóźnianiem się na nie
przed porażką – wykonanie najtrudniejszego zadania odwlekane jest do momentu, w którym jest już za późno na jego wykonanie. Tym samym zyskujemy pewnego rodzaju usprawiedliwienie w razie niepowodzenia
przed izolacją – chcemy zwrócić na siebie czyjąś uwagę, boimy się, że zostaniemy oddelegowani do samotnego wykonywania zadania, dlatego bez wyrzutów sumienia odwlekamy je w czasie
W wielu przypadkach chodzi o ochronę poczucia własnej wartości. Początkowo prokrastynacja była błędnie zwana lenistwem. Czytając o powyższych lękach każdy przyzna jednak, że nie ma ona z lenistwem wiele wspólnego. To sposób myślenia przekładający się na nawyki.
Konsekwencje prokrastynacji
Odkładanie obowiązków i zadań na ostatnią chwilę ma wiele konsekwencji, zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. Jeśli chętniej przeglądamy media społecznościowe niż czytamy notatki przygotowujące do egzaminu, z dużym prawdopodobieństwem po prostu go nie zdamy. Podobnie jak oglądanie seriali zamiast pisania pracy magisterskiej. Efekt? Brak pracy, którą można obronić aby ukończyć studia. Z kolei permanentne odkładanie obowiązków w pracy może ostatecznie przyczynić się do naszego zwolnienia.
Odwlekanie obowiązków i zadań przynosi chwilową ulgę, jednak dość szybko pojawia się poczucie winy.
Czy prokrastynacja mnie dotyczy?
Na początku warto zadać sobie pytanie: “Czy dopadła mnie prokrastynacja?” Jeśli poniższe stwierdzenia dotyczą właśnie Ciebie, z dużym prawdopodobieństwem omawiany problem istnieje w Twoim życiu:
odkładam obowiązki na ostatnią chwilę
mam tendencję do wyolbrzymiania problemów
jeśli nie wykonam zadania towarzyszy mi poczucie winy
negatywne konsekwencje odkładania obowiązków nie wpływają na to, że zaczynam wykonywać je w określonym terminie
nie jestem w stanie skupić się na pracy, jeśli wykonuję ją w terminie
większe zadania, którym nie potrafię w pełni sprostać, przerażają mnie, przez co chętnie je przekładam, a myślom o nich towarzyszy lęk przed porażką
W większości przypadków nawet podświadomie wiemy, że przekładanie zadań jest problemem, z którym powinniśmy się zmierzyć.
Jak pokonać prokrastynację?
Z prokrastynacją można walczyć. Pamiętajmy, że przyczyny problemy znajdują się głęboko w naszej psychice i to od niej należy zacząć, choć proces ten może być żmudny i długotrwały. Aby uzyskać trwałe efekty w postaci wiary we własne możliwości, motywacji do działania czy zwiększenia pewności siebie, najlepszym rozwiązaniem będzie coaching. Specjaliści wytyczą ścieżki rozwoju, pomogą wyznaczyć możliwe do realizacji cele, zamienią słabości na siłę. Ich działania sprawiają, że przy zaangażowaniu własnym jesteśmy w stanie wykonać dane zadanie, które wcześniej uznawaliśmy za niemożliwe.
Praca opiera się na przywróceniu wiary w siebie. Skupia się na teraźniejszości i przyszłości, pomagając walczyć ze swoimi lękami, słabościami czy strachem.
Aby przełożyć współpracę na życie codzienne, warto zaopatrzyć się w ciekawe planery, kalendarze, notatniki i inne pomoce, które pomogą nam w skrupulatnym planowaniu zadań. Coaching zapewni nam codzienną dawkę motywacji, aby wykonać wszystkie zaplanowane czynności.